Jaką klawiaturę wybrać?

Dostosowując konfigurację nowego komputera do własnych potrzeb, należy mieć na uwadze nie tylko wydajność podzespołów, ale także wykończenie obudowy i urządzeń wskazujących. Jakość ich wykonania w bezpośredni sposób przełoży się bowiem na komfort pracy.

Osoby spędzające dużo czasu przed komputerem powinny zwracać szczególną uwagę na ergonomię swojego stanowiska. Długie godziny z aplikacjami biurowymi i profesjonalnymi to obciążenie nie tylko dla wzroku i kręgosłupa, ale także nadgarstków i stawów dłoni. Dlatego dobór odpowiedniej klawiatury to kwestia równie istotna co moc procesora  czy ilość pamięci.

Klawiatura to urządzenie, które towarzyszy komputerom w zasadzie od pierwszego modelu, jaki kiedykolwiek powstał. Co prawda w pierwszej połowie XX wieku ograniczała się ona do otworów wytłoczonych w specjalnej taśmie, ale od zawsze pozostaje nieodłącznym kompanem sprzętu komputerowego. Klawiatura w formie zwiastującej tę, jaką znamy dzisiaj, przypisywana jest jednostce Z3 stworzonej przez Konrada Zuse. To właśnie w tym modelu, opisywanym mianem pierwszego, programowalnego i w pełni cyfrowego komputera, pojawiła się pełnoprawna klawiatura. Choć jej układ ograniczał się do przycisków z liczbami i kilku klawiszy funkcyjnych.

Z kolei standard, który znamy ze współczesnych konstrukcji upowszechnił się dopiero w roku 1981. Wraz z pierwszym komputerem osobistym, wyprodukowanym przez firmę IBM, świat otrzymał również klawiaturę. Żeby jednak wprowadzić do, jak na tamte czasy, niezwykle nowoczesnego sprzętu choć odrobinę tradycji, urządzenie do wprowadzania znaków swoją charakterystykę przejęło z innego, znanego już wynalazku. Chodzi oczywiście o maszynę do pisania. Od niej klawiatury komputerowe zaczerpnęły nie tylko ogólny pomysł, ale i układ klawiszy QWERTY, stworzony jako efektywniejsza alternatywa dla dotychczas stosowanego systemu alfabetycznego.

Dziś klawiatury podzielić można przede wszystkim na dwa typy: te wbudowane, znajdujące się w komputerach przenośnych, oraz konstrukcje samodzielne, służące przede wszystkim do współpracy z zestawami typu desktop. Można także powiedzieć, że, wraz z ostatnim wzrostem popularności urządzeń mobilnych, pojawiła się jeszcze jedna kategoria urządzeń służących do wprowadzania znaków. Mowa oczywiście o klawiaturach w panelach dotykowych, które jednak ze względu na przeciętną wygodę przy długim pisaniu i nieistniejącą w tym wypadku mechaniczną różnorodność postanowiliśmy w tym poradniku pominąć.

Jeżeli zaś chodzi o samo rozmieszczenie płytek, wyróżniamy kolejne dwa rodzaje klawiatur: wyspowe oraz o układzie jednolitym. Drugi wariant to spuścizna akcesoriów desktopowych, rozwiązanie typowe dla starszych zestawów komputerowych. Zanim zaczęto przejmować się ergonomią pisania podczas pracy z aplikacjami biurowymi, na rynku dominowały klawiatury o opasłych, ułożonych jeden przy drugim, klawiszach z dużym skokiem. Te najczęściej dodatkowo jeszcze głośno klikały, przez co ogólny komfort użytkowania nierzadko bliski był zera. Dopiero z czasem projektantów klawiatur zaczęła interesować wygoda użytkowników - to wtedy pojawiły się rozwiązania takie jak specjalny, dopasowany do dłoni kształt płytek i całej konstrukcji, czy choćby ograniczony skok klawiszy. Jednolity układ przycisków spotykany jest jednak do dziś i nadal pozostaje jednym z najpopularniejszych rozwiązań. Nieco mniej atrakcyjny wygląd potrafi mimo wszystko przełożyć się na doskonały komfort użytkowania. Dowodzą tego choćby starsze modele z serii Lenovo ThinkPad czy wybrane notebooki firm Fujitsu oraz Dell.

Jednak gdy w swojej pracy często korzystamy z programów biurowych lub tworzymy różnego rodzaju teksty, najbardziej wydajnym rozwiązaniem będzie klawiatura wyspowa. Charakteryzuje ją, jak sama nazwa wskazuje, oddzielenie od siebie przycisków, dzięki czemu każdy z nich sprawia wrażenie samodzielnego elementu - niczym wyspa na morzu znaków. Najważniejsze jest jednak to, jak takie przyciski "współpracują" z palcami. To co prawda często bardzo subiektywne odczucie, ale kilku zalet rozwiązaniu wyspowemu nie można odmówić. Po pierwsze - dużo łatwiej odszukać przyciski bez patrzenia na ręce, co w efekcie przekłada się na szybkość pracy. Co więcej, płytki mają najczęściej wyjątkowo szczupłą budowę, więc niekiedy charakteryzują się płytkim i niesprzyjającym wygodzie pisania skokiem. Przed zakupem komputera tego typu warto sprawdzić jak klawiaturę oceniają profesjonaliści - w testach komputerów biznesowych przeprowadzanych przez lab-kuzniewski.pl nigdy nie brakuje oddzielnej sekcji poświęconej wyłącznie wygodzie pisania. Zachowując pewien margines błędu, można jednak stwierdzić, że najlepsze klawiatury o układzie wyspowym znajdziemy przede wszystkim w nowych modelach z rodziny Lenovo ThinkPad oraz Dellach z serii XPS.

Oprócz wielkości płytek ze znakami w klawiaturach ogromną rolę odgrywa też ich wyprofilowanie. To, co jest standardem w przypadku komputerów typu desktop, czyli dopasowujący się do palców, wygięty do środka profil klawiszy, w wypadku notebooków musiało ustąpić miejsca postępującemu odchudzaniu całej bryły. Chociaż oczywiście są wyjątki od tej reguły, a są nimi biznesowe laptopy wyższej klasy. Sprzęt przeznaczony dla profesjonalistów to gwarancja nie tylko najlepszych osiągów, ale też wygody użytkowania. Dzięki dostosowanemu do dłoni kształtowi klawiszy i przyjemnemu w dotyku wykończeniu obudowy, praca z dokumentami na takim komputerze staje się wyjątkowo komfortowa.

W przypadku klawiatur samodzielnych możliwości w zakresie ergonomii pisania są większe. Dla osób spędzających długie godziny przy komputerze projektowane są rozwiązania oparte bezpośrednio na anatomii ludzkiego ciała. Urządzenia skonstruowane w ten sposób charakteryzują się wyjątkowo dużą wygodą. Ze względu na idealnie dopasowany do ułożenia rąk w codziennym środowisku pracy układ, ryzyko nadwyrężenia nadgarstków i dłoni jest znikome nawet podczas kilkunastogodzinnych sesji.

Istotnym elementem klawiatury często są także wszelkie dodatki, w które zdecydował się wyposażyć ją producent. Mowa tu choćby o takich usprawnieniach jak panel numeryczny czy podświetlenie każdego z przycisków. Pierwsza z opcji sprawdzi się na przykład w pracy księgowego, gdzie tzw. "NumPad" ma szansę w zauważalny sposób poprawić wydajność podczas zadań wymagających częstego wprowadzania liczb do komputera. W sytuacji, gdy komputer nie został w nią wyposażony, klawiaturę numeryczną można nabyć także jako oddzielne urządzenie.

Podświetlenie z kolei gwarantuje komfort pisania w trudnych warunkach oświetleniowych. Dzięki specjalnym diodom zamontowanym pod panelem klawiatury, symbole umieszczone na płytkach jarzą się delikatnym, przyjemnym światłem, które pozwala znacznie szybciej odszukać pożądany klawisz. Co więcej, często spotkać można także klawiatury, w których podświetlany jest obrys przycisków - dzięki temu problemem nie będzie praca nawet w zupełnych ciemnościach. Wartość tego rozwiązania docenią przede wszystkim osoby lubiące (lub muszące) pracować w przyciemnionych pomieszczeniach bądź też w podróży.

W tym miejscu należy wspomnieć o pewnej alternatywie dla bezpośredniego podświetlenia klawiszy, jaką może stanowić zewnętrzne źródło światła podłączane najczęściej przez port USB. Choć takie rozwiązanie na pierwszy rzut oka może wydawać się atrakcyjne i tańsze, to w starciu z dobrą podświetlaną klawiaturą zawsze będzie skazane na porażkę. Powód jest prosty - oświetlenie umieszczane pod klawiszami jest zaprojektowane tak, aby było widoczne tylko dla użytkownika komputera. Wszelkie lampki są znacznie bardziej inwazyjne - generują irytujące refleksy świetlne, a także zapewniają dużo mniej dyskrecji.

Dużo o klawiaturze mówią również wszelakie przyciski funkcyjne stosowane przez producentów. W zależności od tego, jakim zadaniom towarzyszyć ma urządzenie, wyposaża się je w zestaw wyspecjalizowanych klawiszy. Najlepszym przykładem takiego rozwiązania są klawiatury przeznaczone do komputerów stacjonarnych, choć nierzadko również notebooki mogą pochwalić się nietuzinkowymi pomysłami w tej kwestii. Mowa tu choćby o konstrukcjach multimedialnych lub dla graczy, które często, oprócz efektownego podświetlenia, wyróżniają także przyciski do sterowania odtwarzaczami audio/wideo. W tego typu zestawach znaleźć można również programowalne klawisze służące wyłącznie do wykonywania prawie dowolnej komendy użytkownika - czy to w grze lub aplikacji, czy też w środowisku Windows.

Podobne rozwiązanie dostępne jest w niektórych laptopach, choć z racji zazwyczaj mniejszych gabarytów, funkcje klawiatury nie będą już tak bogate jak w przypadku desktopów. Nie przeszkadza to jednak producentom realizować pomysłów takich jak jednoprzyciskowe uruchamianie kalkulatora lub przeglądarki internetowej.

Są także sytuacje, w których klawiatura może służyć jako rozszerzenie funkcjonalności samego komputera. Posiadając jednostkę stacjonarną, dzięki zewnętrznej klawiaturze, można pokusić się chociażby o zwiększenie liczby i lepsze umiejscowienie portów USB (należy jednak wtedy pamiętać, że niektóre urządzenia wymagają podłączenia bezpośrednio do obudowy). Istnieje również wiele modeli o profilu typowo biznesowym - na rynku znaleźć można wiele rozwiązań, które przy pomocy klawiatury zwiększają bezpieczeństwo używania komputera. Należą do nich m.in. egzemplarze z wbudowanym czytnikiem linii papilarnych lub ze wspomagającym uwierzytelnianie, zintegrowanym złączem Smart Card.

Klawiatury w laptopach z dnia na dzień przejmują coraz więcej zalet swoich wolnostojących odpowiedników. Pomimo postępującego wysmuklania konstrukcji notebooków, najlepsze z nich potrafią charakteryzować się wybitnym komfortem przy wprowadzaniu znaków. Dobrym przykładem na zobrazowanie tego procesu jest segment ultrabooków. Laptopy takie jak choćby Lenovo ThinkPad New X1 Carbon, którego grubość wynosi zaledwie 18 mm, nadal potrafią odznaczać się nieprzeciętną wygodą pisania. Jest to zasługą przede wszystkim, opisywanego już, odpowiedniego wyprofilowania przycisków, a także dobrania właściwego skoku klawiszy. Dopracowanie tych dwóch elementów sprawia, że długotrwała praca z tekstem nie będzie męcząca nawet w wypadku najcieńszych obudów.

Cechą charakterystyczną dla klawiatur w komputerach przenośnych są także zróżnicowane, czasem bardzo nietypowe, pomysły na rozwiązanie kwestii przycisków funkcyjnych. Problem ten, tak jak i nadanie klawiszom odpowiedniego kształtu i skoku, również wynika z tendencji odchudzania notebooków. Często bowiem zdarza się, że w fazie projektowania wizja któregoś z elementów wyposażenia musi zostać zmieniona ze względu na, na przykład, pozbycie się dodatkowej ramki czy ozdobnika. Panel pulpitu pod względem estetyki powinien być jak najbardziej minimalistyczny, a jego powierzchnia - maksymalnie wykorzystana. A to niestety często kłóci się z mnogością fizycznych dodatkowych przycisków.

Dlatego też producenci prześcigają się w pomysłach, jak zaoszczędzić cenne miejsce na obudowie, nie usuwając przy tym bardzo dobrze znanych już użytkownikom funkcji. Przykładem takiego rozwiązania może być zintegrowanie przycisków F z modyfikującym ich działanie klawiszem Fn. Dzięki temu wcześniej oddzielne płytki (lub panele dotykowe) regulacji głośności, jasności ekranu lub wyłączania touchpada można było zespolić z istniejącymi już klawiszami funkcyjnymi (F1, F2, F3,…), zyskując tak cenne w procesie miniaturyzacji sprzętu miejsce.

W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć o kolejnych tego typu projektach, które chcą już na stałe pozbyć się szóstego rzędu przycisków w klawiaturach dzięki panelowi dotykowemu o połączonej funkcjonalności F i Fn. Za przykład takiego rozwiązania znów może posłużyć Lenovo ThinkPad New X1 Carbon. Choć początkowo innowacyjność projektantów klawiatury może w przypadku tego modelu wzbudzać nieufność, to wystarczy chwila przyzwyczajenia, aby przekonać się o jej zaletach.

Do biznesowych komputerów stacjonarnych dołączane są klawiatury różnorakiej jakości. Od najbardziej podstawowych konstrukcji podłączanych przy pomocy portu PS/2, które przywodzą na myśl desktopy sprzed kilku ładnych lat, aż po wyjątkowo ergonomiczne zestawy najwyższej klasy. W przypadku komputerów budżetowych należy liczyć się z tym, że dołączana do nich klawiatura stworzona jest przede wszystkim z myślą o tym, aby działać. Nie będą się więc one z zasady charakteryzować wyjątkową wygodą użytkowania, chociaż dzięki zazwyczaj ciemnemu, ukrywającemu zabrudzenia wykończeniu i solidnej budowie powinny być gwarancją co najmniej kilku lat bezproblemowej pracy. Jeżeli jednak cenna jest dla nas kondycja nadgarstków księgowego lub pracownika biurowego - warto zastanowić się nad uzupełnieniem podstawowego desktopa o wygodniejszą klawiaturę.

W przypadku wyższych pułapów cenowych komputerów z reguły wzrasta także jednocześnie jakość dołączanych peryferiów, chociaż nie jest to ogólna prawidłowość. Przyjąć można jednak, że w zestawach o dużej wydajności i przy stacjach roboczych znaleźć można już naprawdę solidne i wygodne konstrukcje. Nietrudno w nich o układ wyspowy klawiszy, ergonomiczny kształt płytek, czy też idealnie dopasowany skok. Komputery tego typu przeznaczone są jednak przede wszystkim dla profesjonalistów, którzy z racji specyfiki wykonywanej pracy potrzebować będą najlepszych możliwych rozwiązań w obszarze ergonomii korzystania z klawiatury.

Osoby, których praca wymaga przebywania przed komputerem po kilka bądź kilkanaście godzin dziennie, muszą dbać o właściwą wygodę swojej pozycji przed monitorem. Tyczy się to oczywiście także dłoni (te powinny spoczywać równolegle do biurka) i ramion (najlepiej gdyby były zgięte pod kątem 90°). Programiści piszący długie linie kodu, graficy używający skrótów klawiszowych czy redaktorzy tworzący teksty na zlecenie - profil pracy takich użytkowników wręcz wymaga najlepszej, komfortowej klawiatury. Na te wymagania odpowiada segment peryferiów ergonomicznych. Modele takie jak choćby Microsoft Sculpt Ergonomic być może wyglądają nietypowo - panel z klawiszami bywa podzielony na dwie części, a NumPad często stanowi oddzielną część zestawu. Wszystkie te elementy to małe, najnowocześniejsze inżynieryjne cuda techniki stworzone wyłącznie w jednym celu - aby wygoda pisania na klawiaturze była nieporównywalnie lepsza od innych rozwiązań. 

To oczywiste, że podczas wyboru peryferiów komputerowych każdy będzie miał nieco inne upodobania. Jednym zależeć może wyłącznie na cenie, drugim - na komforcie pracy, a jeszcze innym choćby wyłącznie na atrakcyjnym wyglądzie urządzenia. W przypadku klawiatur warto jednak wziąć pod uwagę przede wszystkim ergonomię konstrukcji i dokładnie sprawdzić, jak będzie funkcjonować ona podczas przedłużonych sesji z wprowadzaniem znaków. Niedopracowane modele mogą wtedy nie tylko powodować nieprzyjemne uczucie w dłoniach (najczęściej spowodowane małym skokiem klawiszy, przypominające stukanie palcem o płaską powierzchnię), ale i być realnym zagrożeniem dla zdrowia. Dlatego właśnie podczas wyboru komputera pomijanie kwestii klawiatury jest niewskazane.

Więcej recenzji komputerów typu desktop

Zachęcamy do kontaktu z działem handlowym. Opiekunowie klienta biznesowego pomogą w dobraniu najlepszego sprzętu do określonych potrzeb

Jakub Wojajczyk

See Full Bio